Drie dorpshuizen openden hun deuren voor een kijkje in de meterkast: Zevenhuizen, Jonkersvaart en De Wilp. De afgelopen jaren zijn deze dorpshuizen verduurzaamd met hulp vanuit het ontzorgingsprogramma Maatschappelijk Vastgoed van de provincie Groningen. Voor de deelnemers een mooie kans om te leren van voorbeelden uit de praktijk. En natuurlijk ook om kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen voor hun eigen verduurzamingstraject.
De eerste halte: dorpshuis De Molenstreek in Zevenhuizen. Een gebouw waarin meerde functies samenkomen. Naast een dorpshuis doet het pand ook dienst als sporthal, fitnessruimte en vergaderruimte. In 2017 is gestart met de verduurzaming van de Molenstreek, dat zo'n 2.500 m2 telt. Vanaf de start van het proces zijn dorpsbewoners en plaatselijke ondernemers meegenomen in de plannen. Zo werd er groot draagvlak in het dorp bereikt. Uiteindelijk investeerde de gemeente 2,7 miljoen in het project. Voorwaarde voor de bijdrage van de gemeente was dat het een energieneutraal gebouw moest worden. Dat is gelukt, door middel van 300 zonnepanelen en het toepassen van aardwarmte. Het restant van de benodigde 5,5 miljoen kwam bij elkaar door bijdragen van de provincie, diverse fondsen en heel veel zelfwerkzaamheid.
Vanuit Zevenhuizen vertrok de bus richting Jonkersvaart. Het dorpshuis dat hier staat, is momenteel nog in verbouwing. In 2022 wist Stichting Dorpshuis Jonkersvaart het voormalige schoolgebouw van de gemeente over te nemen, om zo de ontmoetingsfunctie voor het dorp te behouden. In het dorpshuis vinden allerlei activiteiten plaats. Er is een zangvereniging, een biljartclub en er zijn plannen om een dartclub op te richten. Naast het ontmoeten heeft het dorpshuis een duidelijke zorgfunctie: de dorpshuiskamer stimuleert bewoners naar elkaar om te kijken. Dit is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de regeling ‘zorg en voorzieningen’ van de Provincie Groningen. Er is al begonnen met verduurzaming: de wanden zijn onlangs geïsoleerd en op het fietsenhok liggen inmiddels 18 zonnepanelen. Om het gasverbruik naar beneden te brengen wil men split airco’s installeren. En er komen kunststof kozijnen met HR+++ glas.
De laatste stop van de excursie bestond uit dorpshuis De Wilp. In 2017 kocht het dorpshuisbestuur de naastgelegen Plantsoenkerk. Door deze ruimte bij het dorpshuis te betrekken kan nu voldaan worden aan de toegenomen vraag naar zaalruimte. Daarnaast kwam er een huisartsenpraktijk in de voormalige bibliotheekruimte De restauratie werd grotendeels in coronatijd gedaan door vrijwilligers. Energie is een uitdaging voor het dorpshuis, ondanks de 121 zonnepanelen die op het dak liggen. De 12.000 kuub gas die het dorpshuis jaarlijks verbruikte, deed het bestuur afgelopen winter besluiten het kerkgedeelte gesloten te houden. De gemeente Westerkwartier sprong gelukkig bij met een compensatieregeling voor gestegen energielasten. Inmiddels heeft het dorpshuis een klimaatbeheersingssysteem, waarmee je iedere ruimte individueel kunt regelen.
Vanuit het ontzorgingsprogramma is de afgelopen twee jaar een netwerk van dorpshuizen in de provincie Groningen ontstaan. Zo kunnen deelnemende dorpshuizen ervaringen uitwisselen en leren van elkaars verduurzamingstraject. Binnen dit netwerk vinden regelmatig kennisbijeenkomsten en excursies plaats, waarvan deze excursie er één is. Het ontzorgingsprogramma is echter eindig. Om ervoor te zorgen dat de opgedane kennis en het netwerk niet verloren gaan, worden deze binnenkort overgedragen aan de koepelorganisatie Vereniging Groninger Dorpen. Deze organisatie gaat de deelnemers van het ontzorgingsprogramma dan verder begeleiden bij de verduurzaming van hun dorpshuis.