Een Statenlid heeft recht op ambtelijke bijstand. De procedure hiervoor staat beschreven in het Reglement van Orde (RvO). Met behulp van het recht op ambtelijke bijstand kan een Statenlid vragen om:
Een schriftelijk voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit dat aan de Staten is voorgelegd, bijvoorbeeld de milieuverordening. Meer lezen? Kijk bij Over Provinciale Staten.
De begroting wordt door Provinciale Staten vastgesteld en geeft in hoofdlijnen de kosten van het beleid van het betreffende begrotingsjaar weer.
Het college geeft in een collegeprogramma de inhoudelijke invulling van belangrijke onderwerpen die in de zittingsperiode tot uitvoering moeten komen. Het gaat hier om onderwerpen die naar het oordeel van het college politiek relevant zijn.
De commissaris van de Koning is zowel rijks- als provinciaal orgaan. Zijn functie als provinciaal orgaan staat echter voorop. De commissaris van de Koning is voorzitter van Provinciale Staten en heeft daarin een adviserende stem. Van het college van Gedeputeerde Staten is hij eveneens voorzitter, maar hij is daarvan ook volwaardig lid en heeft daarin stemrecht. Als voorzitter kan de commissaris een spilfunctie vervullen binnen het provinciebestuur.
De Statencommissies kunnen twee mogelijke activiteiten uitvoeren:
In een dualistisch stelsel zijn de posities en bevoegdheden gescheiden. Provinciale Staten richten zich primair op de kaderstellende en controlerende functie, het college van Gedeputeerde Staten op de uitvoerende functie. De gedeputeerden zijn geen lid van Provinciale Staten. De Wet dualisering provinciebestuur is op 12 maart 2003 in werking getreden.
De leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de leden van alle Provinciale Staten, die op hun beurt rechtstreeks worden gekozen.
De Statenleden komen op de dag waarop zij de Eerste Kamer kiezen bijeen in het provinciehuis en brengen in de Statenzaal hun stem uit op 1 van de kandidaten voor de Eerste Kamer.
Net als bij andere verkiezingen staan de kandidaten voor de Eerste Kamer op een stembiljet; iedere partij heeft zijn eigen lijst. In de regel stemmen de Statenleden op de nummer 1 van hun eigen partij (als die tenminste meedoet aan de verkiezingen).
Een stem van een Statenlid is niet overal evenveel 'waard'. Het inwonertal van de provincie wordt gedeeld door het aantal Statenleden, en dat getal wordt met 100 vermenigvuldigd. Aan de hand van deze 'stemwaarde' worden de zetels verdeeld.
Een lager geplaatste kandidaat kan via voorkeurstemmen ook worden gekozen.
Een (Staten)fractie is een groep Statenleden die via de kandidatenlijst van een partij gekozen is, en binnen Provinciale Staten als 1 organisatie opereert. Een (Staten)fractie staat onder leiding van een fractievoorzitter.
In elke provincie is een college van Gedeputeerde Staten, kortweg 'GS' genoemd. Gedeputeerde Staten zijn te beschouwen als het dagelijks bestuur van de provincie. In artikel 35a van de Provinciewet staat dat er ten minste 3 en ten hoogste 7 Gedeputeerde Statenleden zijn.
Op 14 maart 2018 hebben Provinciale Staten een nieuwe gedragscode integriteit (
PDF-bestand, 284 KB) voor de leden van Provinciale Staten vastgesteld. Conform deze gedragscode wordt informatie over (neven)functies (artikel 2), geschenken met een waarde van meer dan 50 euro (artikel 4.1) en binnenlandse excursies en evenementen en buitenlandse reizen voor rekening van anderen (artikelen 4.2 en 4.3) geregistreerd en op de website gepubliceerd.
De belangrijkste taak van de griffier is het terzijde staan van Provinciale Staten en de door Provinciale Staten ingestelde commissies. De griffier is aanwezig bij Statenvergaderingen en ondertekent mede besluiten die van Provinciale Staten uitgaan. De griffier functioneert als secretaris van Provinciale Staten. De griffier heeft een procesmatige rol bij het opstellen van de agenda voor Provinciale Staten. Een andere taak is het honoreren van en bemiddelen bij verzoeken om ambtelijke bijstand van Provinciale Staten of individuele Statenleden. De griffier wordt ondersteund door de Statengriffie.
De 12 Nederlandse provincies en het Interprovinciaal Overleg hebben in Brussel een kantoor met gemeenschappelijke faciliteiten, van waaruit gemeenschappelijke en landsdelige belangen bij de Europese instellingen worden behartigd.
Gedeputeerde Staten en de commissaris van de Koning geven alle inlichtingen die Provinciale Staten voor de uitoefening van hun taak nodig hebben (actieve informatieplicht). De in de wet opgenomen overdracht van bestuursbevoegdheden aan Gedeputeerde Staten versterkt de noodzaak van een goede informatievoorziening aan Provinciale Staten, omdat zij de uiteindelijke verantwoordelijkheid dragen voor het bestuur in de provincie.
Statenleden hebben het recht om een initiatiefvoorstel in te dienen. Door de keuze van een initiatiefvoorstel wordt een besluit aan de Staten voorgelegd met rechtsgevolgen (bijvoorbeeld het vaststellen van een regeling of verordening over een bepaald onderwerp). De vorm waarin zo'n voorstel wordt gepresenteerd, kan dezelfde zijn als die van voordrachten van Gedeputeerde Staten, dus een ontwerpbesluit met een toelichting erop.
De leden van Provinciale Staten kunnen verantwoording van het gevoerde bestuur vragen aan het college van Gedeputeerde Staten of aan de commissaris van de Koning. Zo'n verzoek bestaat uit het onderwerp en de te stellen vragen. Hiervoor is wel een meerderheid nodig in Provinciale Staten.
Het IPO is een vereniging van en voor de provincies. De provincies zijn de leden van de vereniging en vertegenwoordigd in het Bestuur en de Algemene Vergadering. Het IPO is gevestigd in Den Haag en het behartigt de gezamenlijke belangen van de provincies in ‘Den Haag’ en ‘Brussel’. Ook biedt het IPO een platform aan de provincies voor het stimuleren van innovatie en de uitwisseling van kennis. Zo’n 2 keer per jaar vergadert de Algemene Vergadering van het IPO. 2 Statenleden van de provincie Groningen zijn lid van de Algemene Vergadering.
De jaarrekening geeft samen met het jaarverslag de verantwoording weer van de in de begroting van het afgelopen jaar opgenomen beleidsvoornemens. De jaarrekening gaat in op de realisatie van de in de programmabegroting opgenomen financiële begroting. De jaarrekening is onderdeel van de jaarstukken en bestaat uit de programmarekening, een toelichting op de balans en een toelichting op de financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting.
De jaarstukken bestaan uit de jaarrekening en het jaarverslag.
Het jaarverslag geeft samen met de jaarrekening de verantwoording weer van de in de begroting van het afgelopen jaar opgenomen beleidsvoornemens. Het jaarverslag gaat in op de realisatie van de in de programmabegroting opgenomen beleidsvoornemens.
Een op schrift gestelde meningsuiting of verzoek met een korte en gemotiveerde verklaring. Over moties wordt gestemd. Bij een meerderheid van stemmen heeft een motie een politieke betekenis. Een motie heeft in de regel 4 elementen:
Op grond van de Provinciewet maken de leden van Provinciale Staten openbaar welke andere functies dan het lidmaatschap van Provinciale Staten zij vervullen. De nevenfuncties staan vermeld op deze website.
Samenwerkingsverband van bijna 100 regio's uit zeven landen die grenzen aan de Noordzee: Nederland, België, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk.
Statenleden hebben het recht een onderzoeksvoorstel in te dienen. Dit is een voorstel van 1 of meer leden van Provinciale Staten tot het instellen van een onderzoek naar het door Gedeputeerde Staten of de commissaris van de Koning gevoerde bestuur. Een onderzoek wordt pas uitgevoerd als de meerderheid van de Statenleden akkoord gaat met het voorstel. Een onderzoek wordt uitgevoerd door een onderzoekscommissie. De leden van deze commissie worden door de voorzitter van Provinciale Staten benoemd.
Het organisatiebesluit beschrijft de ambtelijke organisatie van de provincie Groningen. Gedeputeerde Staten zijn bevoegd de hoofdstructuur van de ambtelijke organisatie te bepalen. Bij veranderingen binnen een organisatorische eenheid, uitgezonderd de Statengriffie, zijn Gedeputeerde Staten bevoegd.
Onverenigbare functies (functies die Statenleden niet naast het Statenlidmaatschap mogen uitvoeren) zijn: minister, staatssecretaris, lid van de Raad van State, lid van de Algemene Rekenkamer, Nationale ombudsman, substituut-ombudsman, commissaris van de Koning, gedeputeerde, lid van de Rekenkamer, ambtenaar of vanwege het Provinciebestuur aangesteld of daaraan ondergeschikt. Tot de categorie ambtenaren behoren niet vrijwilligers en zij die namens een wettelijke verplichting (niet beroepshalve) hulpdiensten verrichten.
In verband met de zuiverheid en onafhankelijkheid zijn de onverenigbare werkzaamheden (artikel 15 Provinciewet) van groot belang. In dit artikel staat wat een Statenlid absoluut niet mag. Een voorbeeld hiervan: een Statenlid mag niet als advocaat of adviseur in geschillen werkzaam zijn ten behoeve van de provincie of ten behoeve van de wederpartij. Ook is het verboden om direct of indirect een overeenkomst aan te gaan, waarbij werk ten behoeve van de provincie wordt aangenomen, Ook mag een Statenlid geen roerende zaken leveren of verhuren aan de provincie, behalve als dit gratis gebeurt. Het gaat in alle in artikel 15 genoemde gevallen om een te nauwe relatie met de provincie, waardoor er sprake kan zijn van belangenverstrengeling. De onafhankelijkheid moet gewaarborgd zijn.
De 12 fractievoorzitters en de commissaris van de Koning vormen gezamenlijk het Presidium. Het Presidium doet behandelvoorstellen aan Provinciale Staten en stuurt onder andere de griffier en zijn medewerkers aan en maakt een raming van uitgaven van Provinciale Staten. De griffier is als secretaris aanwezig bij het Presidium. Het Presidium vergadert in principe in de week voor de Statenvergadering, waar de behandelvoorstellen van het Presidium bij de regeling van werkzaamheden worden vastgesteld. De vergaderingen van het Presidium zijn niet openbaar.
Provinciale Staten bepalen het beleid (op hoofdlijnen) en nemen de belangrijkste beslissingen. Provinciale Staten richten zich met name op hun volksvertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende functies. Provinciale Staten vertegenwoordigen de gehele bevolking van de provincie.
De leden van Provinciale Staten (de Statenleden) worden direct gekozen door de burgers en staan aan het hoofd van provincie. De provincie Groningen heeft 43 statenleden.
De provinciesecretaris ondersteunt het college van Gedeputeerde Staten en de commissaris van de Koning bij de uitoefening van hun taken. De provinciesecretaris is in de vergaderingen van het college van Gedeputeerde Staten aanwezig, maar heeft geen stemrecht. Hij kan het college wel van advies dienen.
Statenleden hebben het recht een onderzoeksvoorstel in te dienen. Dit is een voorstel van 1 of meer leden van Provinciale Staten tot het instellen van een onderzoek naar het door Gedeputeerde Staten of de commissaris van de Koning gevoerde bestuur. Een onderzoek wordt pas uitgevoerd als de meerderheid van de Statenleden akkoord gaat met het voorstel. Een onderzoek wordt uitgevoerd door een onderzoekscommissie. De leden van deze commissie worden door de voorzitter van Provinciale Staten benoemd.
In elke vergadering regelen Provinciale Staten de werkzaamheden. Die regeling van werkzaamheden betreft onder meer:
Voor de vergaderingen van Provinciale Staten en de commissies geldt het Reglement van Orde (RvO). Het reglement bevat onder andere bepalingen over de wijze van beraadslaging, de wijze van stemmen, de instrumenten van de Staten, enzovoort.
Het SNN is een gemeenschappelijke regeling waaraan de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen deelnemen. De regeling behartigt de belangen van de deelnemende provincies. Er zijn 3 Groningse Statenleden lid van het Algemeen Bestuur van het SNN. Er wordt gemiddeld zo’n 2 à 3 keer per jaar
vergaderd. Meer weten? Kijk op www.snn.nl.
Voor het totstandkomen van een besluit bij stemming wordt de volstrekte meerderheid vereist van hen die een stem hebben uitgebracht. In de regel vindt stemming bij handopsteken plaats. Een stemming is alleen geldig als meer dan de helft van het aantal leden dat zitting heeft, en zich niet van medestemmen moet onthouden, daaraan heeft deelgenomen.
De belangrijkste taak van de Statengriffie is het ondersteunen van Provinciale Staten en de door Provinciale Staten ingestelde commissies. De Statengriffie ondersteunt en adviseert Provinciale Staten bij het vervullen van haar controlerende, kaderstellende en vertegenwoordigende taak. De griffier staat aan het hoofd van de Statengriffie.
Eens in de 4 jaar kiezen de inwoners van de provincie Groningen (18 jaar en ouder) de leden van Provinciale Staten. De provincie Groningen heeft 43 Statenleden. Dit aantal verschilt per provincie en is afhankelijk van het aantal inwoners dat een provincie heeft.
Provinciale Staten hebben 3 hoofdtaken:
Provinciale Staten vergaderen in de Statenzaal van het provinciehuis aan het Martinikerkhof 12 in Groningen. De Statenvergaderingen vindt om de 5 á 6 weken plaats, in de regel op woensdag. Voor het begin van elk kalenderjaar wordt een vergaderschema van de Statenvergaderingen vastgesteld. Dit schema wordt aan de leden toegestuurd en is ook op deze website te vinden.
Tijdens een Statenvergadering nemen de leden van Provinciale Staten besluiten over onderwerpen die op de agenda staan. Statenvergaderingen zijn openbaar. De deuren worden gesloten wanneer een 10de deel van de aanwezige leden dit verlangt of als de voorzitter dit nodig vindt. Ook in een besloten vergadering kunnen besluiten worden genomen.
Provinciale Staten bepalen zelf hun agenda. Als 1 of meer leden van Provinciale Staten zelf een onderwerp op de agenda van Provinciale Staten willen plaatsen dan kan dat door het indienen van een agenderingsverzoek. Ook wel voorstel 'vreemd aan de orde van de dag' genoemd.
Het voorstel moet schriftelijk en ondertekend worden ingediend bij de voorzitter. Het indienen moet tenminste 48 uur vóór de Statenvergadering gebeuren, waarin het voorstel aan de orde wordt gesteld. In bijzondere gevallen kan de voorzitter afwijken van de voorgeschreven termijn als de behandeling hem urgent voorkomt.